The 18th World Congress of Jewish Studies

Ma’ase Yeshurun en ladino: La jeneolojia del teksto i la trokia de su funksion en la kultura sefaradi tardia

En el anyo 2022 se kumpliran kuatrosientos anyos dezde akeyos akontesimientos ke oyendia se deskriven entre los Sefaradim de los Balkanes kon el nombre: Purim de Raguza. En el anyo 1622. una mosa kristiana raguzenya dezaparesio, solo para ser topada matada en la kaza de una vieja lugarenya, Maria Matkova. Esta ultima akuzo a un merkader djudio de la sivdad, a Isak Yeshurun, ke fue el ke konvido de su mano la matansa, para uzar la sangre de la donseya en la fiesta djudia. Este modo de kalumnias pasavan tradisionalmente al eskontro del Pesah, ama komo este delito fue kometido serka el Sukot, la akuzasion katolika radisionala se mudo esta vez al otonyo. Isak Yeshurun sovrebivio torturas inkredibles, no solo sin akuzar al resto de los Djudios de la sivdad (loke akontesia muncho en este tipo de “interogasion” sudjestiva i protsedura umanista), sino tambien insistiendo sovre su propia inosensia. Al kavo, en el anyo 1624., el Senato de la Repuvlika proklamo su inosensia. El akontesimiento fue deskrito en prima en ebreo, por la mano del haham raguzenyo, Aaron David aKoen, en su livro Zekan Aaron (Venetsia 1657). La prima verzion djudeo-espanyola konosida oyendia aparesio en Kushta en 1816., komo un pliego endependente. La segunda aparesio en Salonika, en 1872., en el kuadro del livro Lel shemurim, ke trata al rito de meldadura paraliturjika durante la noche ke previene al berit de una kriatura macha, akompanyada de otros kuatro maasim del kontenido simijante. La verzion ebrea orijinala demonstra ke el autor penso en ladino, eskriviendola en ebreo.

El buto de esta konferensia es de badkar la relasion entre el teksto ebreo i las dos verziones ladinadas, ofresiendo tambien una analiza del procheso de la apropiasion rituala del kuento, al kual la tradision sefaradi tardia empeso a atribuir una natura majika apotropaika.